In mijn vorige schrijfseltje over de terrassen en de sluitingstijden van de horeca haalde ik de zondag aan. Is het voor Christenen nu wel of geen verplichte rustdag? Het lijkt me goed daar eens wat op in te zoomen. Ik kan me nog wel die vraag herinneren die ik op de lagere school -ja, zo noemden we vroeger de basisschool- stelde. Waarom houden wij een soort van Sabbat op zondag? Ik kreeg er destijds nooit een bevredigend antwoord op. Later op Catechisatie -wekelijks onderwijs voor tieners in de kerk- ook niet.
Kolossenzen 2:16 (De Bijbel): "Laat niemand u iets voorschrijven op het gebied van eten en drinken of het vieren van feestdagen, nieuwemaan en sabbat. Dit alles is slechts een schaduw van wat komt - de werkelijkheid is Christus."
Even met me meedenken. De Tien geboden, die opgenomen zijn in de Bijbel, zijn eigenlijk de enige woorden die letterlijk door God zelf zijn geschreven. Dat geloven wij als Christenen en Joden. Maar toch hebben Christenen de Sabbat ingeruild voor de zondag. Sommige reformatorische Christenen gaan daarin heel ver. Niet autorijden, niet schaatsen, niet fietsen... Ofwel, er mag vooral heel veel niet op die dag. Trouwens, nog niet zolang geleden was het ook in mijn kerkelijke gemeente nog taboe om op zondag televisie te kijken of er met de boot op uit te gaan. Ik kreeg in de jaren '90 de motorkruiser van mijn opa op alle dagen van de week mee, maar op zondag niet! Die zondagsheiliging komt voort uit het feit dat er uit de Bijbel op te maken valt dat de eerste Christenen op de eerste dag van de week samenkwamen. Dat deden ze om de opstanding van de Heer Jezus te vieren, te gedenken. Dus geldt dat als argument voor de zondag als alternatief voor de Sabbat. Vaak nog wordt de zondag 'De Dag des Heren' genoemd. In de Bijbel betekent dat heel wat anders...
Pas in het jaar 321 kregen de mensen in het Romeinse Rijk vrij op zondag. Sterker nog, het werd een verplichte rustdag. Voor die tijd kwam men dus samen voor en/of na de werkdag. In de Bijbel wordt nergens gesproken over de inwisseling van de zaterdag (Sabbat) voor de zondag. Het enkele feit dat Christenen samenkwamen op zondag, zegt niets over de Sabbat.
Wat nu? Terug naar de Sabbat? Ik denk niet dat dat de bedoeling is. Sterker nog, je kunt de eerlijke vraag op tafel leggen of wij nog wel geroepen zijn om een verplichte vrije dag te houden. Ik ben me er van bewust dat je altijd de hele Bijbel moet laten spreken. Het plukken van teksten kan soms tot verwarring leiden. Maar een belangrijk detail is wel dat er nergens in het Nieuwe Testament wordt gesproken over een sabbatsgebod voor de nieuwe gelovigen. En zelfs Jezus haalt in de bergrede de Sabbat niet aan, maar wel de andere negen geboden - die Hij nog scherper neerzet. Apostel Paulus zegt er, naast de bovenstaande tekst, ook nog dit over:
Romeinen 14:1-5 "Aanvaard mensen met een zwak geloof zonder hun overtuiging te bestrijden. De een gelooft dat hij alles mag eten, maar iemand die een zwak geloof heeft eet alleen groenten. Wie alles eet mag niet neerzien op iemand die dat niet doet, en wie niet alles eet mag geen oordeel vellen over iemand die dat wel doet, want God heeft hem aanvaard. Wie bent u dat u een oordeel velt over de dienaar van een ander? Of hij wel of niet volhardt in het geloof gaat alleen zijn eigen meester aan - en hij zal volharden, want de Heer heeft de macht hem dat te laten doen. De een beschouwt bepaalde dagen als een feestdag, voor de ander zijn alle dagen gelijk. Laat iedereen zijn eigen overtuiging volgen."
Ik kom tot de conclusie dat we het Sabbatsgebod nu geestelijk moeten interpreteren. De Sabbat heeft zijn vervulling gekregen in Jezus Christus. Daarmee schaf ik het gebod dus niet af, maar laat het ten volle staan.
Is dit nu een pleidooi voor een 24/7 economie? Nee! Want het idee van een vaste vrije dag in de week is natuurlijk geweldig en door God zelf bedacht. Maar het is geen dag meer om vooral van alles te moeten laten. Je mag naar de kerk, je mag naar het bos, je mag naar het strand... En het restaurant dan? Of het vaak als voorbeeld gebruikte 'ijsje kopen'?
Als je op zondag een restaurant aandoet en God dankt voor het eten en het gezellige samenzijn is het goed. Maar als je traditioneel de zondag houdt, als vervanging voor de Sabbat en je doet dat voor God, is het ook goed.
Tot slot wil ik met dit schrijfseltje niemand oproepen te breken met de gewoonte om niets op zondag te kopen. Want als je geweten je in de weg gaat zitten, dan zit het niet goed tussen jou en God. Dat kan nooit de bedoeling zijn. Maar het is wel een oproep om een ander niet (meer) te veroordelen, als die er anders in staat. En leg een ander, je niet-gelovige plaatsgenoten bijvoorbeeld, ook geen verplichte sabbatsrust op!
Als gezin houden wij de zondag overigens best wel traditioneel. Het komt niet vaak voor dat we iets kopen. We gebruiken die dag vooral voor het samenkomen in onze kerkelijke gemeente - die elke zondag open is, familiebezoek, samenzijn als gezin. Niet omdat het moet, maar omdat het kan.
De zondag, het is een Heerlijke Dag!